Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις

ΔΕΝ ΧΑΡΙΖΟΥΜΕ ΚΑΣΤΑΝΑ

Στα 1826 ο Ιμπραήμ έστειλε κατασκόπους του στην απόρθητη Μάνη, ντυμένους καστανάδες. Αυτοί για να πληροφορηθούν από τις γυναίκες και τα παιδιά που βρίσκονταν οι άντρες τους, άρχισαν να χαρίζουν τα κάστανα αντί να τα πουλάνε. Υποψιασμένοι οι ντόπιοι τους έπιασαν και τους ανάγκασαν να πουν την αλήθεια. Όταν οι κατάσκοποι ρώτησαν για την τύχη τους, οι Μανιάτες αποκρίθηκαν: «Εμείς δεν χαρίζουμε κάστανα».

Από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις", εκδόσεις Σμυρνιωτάκη.

ΑΛΛΑΞΕ Ο ΜΑΝΩΛΙΟΣ ΚΑΙ ΕΒΑΛΕ ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΤΟΥ ΑΛΛΙΩΣ

Στους χρόνους του Όθωνα, υπήρχε ένας γνωστός κουρελιάρης τύπος: Ο Μανώλης Μπατίνος.
Δεν υπήρχε κανείς στην Αθήνα που να μην τον γνωρίζει, μα και να μην τον συμπαθεί.
Οι κάτοικοι του έδιναν συχνά κανένα παντελόνι ή κανένα σακάκι, αλλά αυτός δεν καταδέχονταν να τα πάρει, γιατί δεν ήταν ζητιάνος.
Ήταν ποιητής, ρήτορας και φιλόσοφος (έτσι πίστευε). Στεκόταν σε μια πλατεία και αράδιαζε ότι του κατέβαινε.
Κάποτε λοιπόν έτυχε να περάσει από εκεί ο Ιωάννης Κωλέττης.
Ο Μανώλης Μπατίνος τον πλησίασε και τον ρώτησε, αν έχει το δικαίωμα να βγάλει λόγο στη Βουλή.
Ο Κωλέττης του είπε ότι θα του έδινε ευχαρίστως άδεια αν πετούσε από πάνω του τα παλιόρουχα που φορούσε κι έβαζε άλλα.
Την άλλη μέρα ο Μανώλης παρουσιάστηκε στην πλατεία με τα ίδια ρούχα, αλλά τα είχε γυρίσει ανάποδα και φορούσε τα μέσα έξω.
Ο κόσμος τον κοιτούσε έκπληκτος.
Και τότε άκουσε αυτούς τους στίχους από το στόμα του Μανώλη Μπατίνου:
«Άλλαξε η Αθήνα όψη,
σαν μαχαίρι δίχως κόψη,
πήρε κάτι απ' την Ευρώπη
και ξεφούσκωσε σαν τόπι.
Άλλαξαν χαζοί και κούφοι
και μας κάναν κλωτσοσκούφι.
Άλλαξε κι ο Μανωλιός
κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς».

Από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη "Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις", εκδόσεις Σμυρνιωτάκη.

“λύχνου σβεσθέντος, πάσα γυνή Λαϊς” = με σβηστό το φως όλες ίδιες είναι

ΛΑΪΣ - Η ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΕΤΑΙΡΑ
Η διάσημη αυτή και περικαλλεστάτη Εταίρα της Aρχαιότητος, σύγχρονος της Ασπασίας, γεννήθηκε περί το -480. Ήτο τόσο όμορφη και τόσο ωραία που οι Έλληνες για να εξυμνούσουν τα κάλλη της.

Τον καιρό που ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης ο επιλεγόμενος Κύων ζούσε στην Κόρινθο, μεσουρανούσε εκεί η περίφημη εταίρα Λαϊς η Κορινθία. Ήταν τόσο όμορφη που κατά τον Προπέρτιο “όλη η Ελλάδα έλιωνε από πόθο μπροστά στην πόρτα της” ενώ ο Αρισταίνετος γράφει πως “τα στήθια της ήταν σαν κυδώνια” και κατά τον Αθήναιο πολλοί ζωγράφοι την είχαν ως πρότυπο. Δεν ήταν όμως μόνο πανέμορφη. Ήταν πολύ μορφωμένη, καλλιεργημένη, και πάμπλουτη. Φυσικά είχε σχέσεις με τους επιφανέστερους και πλουσιώτερους Έλληνες, που συνέρρεαν στην Κόρινθο για να τη γνωρίσουν.

Ο Διογένης στην αρχή δεν έδινε καμιά σημασία στη Λαϊδα και όταν κάποιος φίλος του τον ρώτησε γιατί δεν την επισκέπτεται, αυτός απάντησε “ουκ ωνέομαι εγώ δεκακισχιλίων μίαν μεταμέλειαν”, δηλαδή δεν αγοράζω με δέκα χιλιάδες δραχμές κάτι για το οποίο θα μετανοιώσω. Να σημειωθεί πως δέκα χιλιάδες δραχμές ισοδυναμούσαν με δώδεκα κιλά αργύρου, δηλαδή κάπου 680.000 σημερινές δραχμές ή 2000 ευρά. Τεράστιο δηλαδή ποσό.

Η Λαϊς, μαθαίνοντας το περιστατικό, πειράχτηκε και αποφάσισε να τιμωρήσει τον φιλόσοφο που καταφρονούσε τη γοητεία της. Κατάφερε να τον πλησιάσει και του υποσχέθηκε μιαν ερωτική νύχτα μαζύ της, δωρεάν. Ο Διογένης, τι είχε να χάσει, συμφώνησε. Η Λαϊς όμως τον υποδέχτηκε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και στη θέση της βρισκόταν μια κακάσχημη υπηρέτριά της, από την οποία τελικά ο φιλόσοφος δέχτηκε τις θωπείες που του υποσχέθηκε η Λαϊς. Το άλλο πρωί διαπίστωσε το πάθημά του, το οποίο η εταίρα φρόντισε να το μάθει όλη η Κόρινθος. Ο Διογένης όμως απτόητος της ανταπέδωσε τα ίσα, λέγοντας “λύχνου σβεσθέντος, πάσα γυνή Λαϊς”.

Ρε παιδιά ? Ανάψτε κανα φως εδώ μέσα ...!!!

Don John wrote:

DoctorAbo wrote:Ρε παιδιά ? Ανάψτε κανα φως εδώ μέσα ...!!!

Μη φοβάσαι Μήτσο'μ
και θεοσκότεινα να είναι, κανείς δεν θα σε μπερδέψει με την Κορινθία Λαϊδα

Καλά, δε μου λές εσύ ? Ξέρεις πόσοι μπέρδεψαν τη πεθαιρά με τη γυναίκα ? Τη γυναίκα με την αδεφλή της ? Τη γραμματέα με την αδελφή της γυναίκας ? Τη κουμπάρα με τη γραμματέα ? Φαντάσου να ήταν το φως ανοιχτό ε ?

Ανασκευάζω λοιπόν. Κάποιος να κλείσει το φως λέμεεεεε

ΑΕΡΑ

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός (πρώτη δημοσίευση στο περ. Discovery and science, εκδ. ΔΟΛ, Οκτ. 2006)

Λίγες λέξεις της Νεοελληνικής γλώσσας κρύβουν τη μαγεία της ιαχής αέρα! Μεγάλωσαν και μεγαλώνουν ελληνόπουλα που συγκινήθηκαν, δάκρυσαν, θαύμαζαν τον ηρωισμό των παλικαριών στα ελληνοαλβανικά σύνορα, το 1940. Ο παλμός αυτής της συγκίνησης δονούσε στην ιαχή αέρα και σε ό,τι αυτή αντιπροσώπευε στη μεταπολεμική Ελλάδα. Καμία λέξη δε συγκέντρωσε την ορμή και το δυναμισμό της νιότης, όσο η ιαχή αέρας.
Ελάχιστοι, όμως, γνωρίζουν ότι πρωτοακούστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης 30 χρόνια πρίν από το έπος του ΄40. Συγκεκριμένα, πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1908 από το 2ο τάγμα της Κρητικής πολιτοφυλακής του πρώτου τακτικού στρατού της Κρήτης, που τελούσε υπό την προστασία του ευρωπαϊκού στρατού. Χρησιμοποιήθηκε σε εκπαιδευτική πορεία, από κάποιον στρατιώτη, κατά τη διάρκεια ανεμοστρόβιλου και το επανέλαβαν, χάριν ευθυμίας, οι υπόλοιποι. Από τότε, το επαναλάμβαναν συχνά, κάθε φορά που διαλυόταν ή συντασσόταν το Τάγμα (αρχικά, ήταν, δηλαδή, μία ζητωκραυγή, ένα “πείραγμα”, και όχι πολεμική ιαχή). Στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων (1912, 1913, Ήπειρο και Μακεδονία) η ιαχή διαδόθηκε από τους Κρήτες σε ολόκληρο το ελληνικό στράτευμα.
Στην αρχή, όμως, η καινοτομία αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, γιατί ο τακτικός στρατός χρησιμοποιούσε τις αρχαίες ιαχές: αλαλά ή αλαλαί ή ελελεύ ή το εξευρωπαϊσμένο : χιπ, χιπ, ουρρά (hip, hip, hurrah), άλλωστε οι περισσότεροι αξιωματικοί του στρατού μας είχαν εκπαιδευτεί στα στρατόπεδα της Γερμανίας, Γαλλίας, Αγγλίας.
Η αρχαία ιαχή αλαλά προήλθε από τη μυθική κόρη του Πολέμου, την Αλαλά (Πίνδαρος, απ. 225: Κλυθ΄ Αλαλά Πολέμου θυγατέρα). Απ εδώ προήλθαν οι λέξεις αλαλαγή, αλάλαγμα (Κ.Παλαμάς, Ασαλ. Ζωή: της νίκης σου το αλάλαγμα…) και το ρ. αλαλάζω (Ψαλμ.99, αλαλάξατε τω Κυρίω…, ή Κ.Δ. Κορινθ. 1,13,1 : …γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον).
Η πολεμική ιαχή «αέρα» επισημοποιήθηκε κατά τον ελληνοιταλικό πόλεμο και γι΄ αυτό συνέβαλαν, άθελα τους, οι Ιταλοί. Ο Ιταλικός φασιστικός στρατός χρησιμοποιούσε την ιαχή : «eja (προφ. : εγιά), eja, eja, alala». Ήταν μία ιαχή που είχε καθιερώσει ο ποιητής Gabriele d Annunzio (1863 – 1938) στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου (Αύγουστος του 1917). Ο ίδιος, ο ποιητής, αναφέρει ότι την επέβαλε στους αεροπόρους του (ήταν διοικητής αεροπορικού σμήνους) λέγοντας: «είναι καιρός να καταργήσουμε αυτό τον βαρβαρικό ήχο (εννοούσε το: Hip! Hip! Hip! hurrah) και στη θέση του θα βάλουμε το alala με το οποίο ο Αχιλλέας παρακινούσε τα άλογα του και το Λατινικό επιφώνημα eja».
Εικοσιτρία χρόνια αργότερα οι Ιταλοί εισβολείς θα χρησιμοποιήσουν στα βουνά της Πίνδου την ιαχή eja! eja! alala (ειρωνεία: να ήξεραν, άραγε, οι αγράμματοι Ιταλοί στρατιώτες ότι χρησιμοποιούσαν μία αρχαία ελληνική ιαχή για να σκοτώσουν τους σύγχρονους Ελληνες). Πάντως, η ηχητική ομοιότητα με την επανάληψη των φωνηέντων -α- και –ε- (στη λ.eja: προφ. εγιά) έφερε στο μυαλό των Ελλήνων την Κρητική ζητωκραυγή αέρα και ανταπέδωσαν καθιερώνοντας την λ. αέρα, ως την πιο ηρωική ολόκληρης της ελληνικής ιστορίας. Η ιαχή αέρα έχει τον ίδιο αριθμό συλλαβών με το αλαλά (δεν αλλάζει ο ρυθμός) και περιλάμβανει το –α- και το –ε-, που προφέρονται εύκολα, όταν τρέχουν οι στρατιώτες (περιλαμβάνονται, αλλωστε, και στο αλαλά και στο ελελευ, αλλά και στο eja)
Ας δούμε, όμως, και τη μη ηρωική πλευρά της ιαχής
- Φαντάζομαι το δρόμο του γυρισμού: τα ηρωικά παλληκάρια να επιστρέφουν έχοντας παραδώσει τα όπλα σε αυτούς που μέχρι χθες νικούσαν, να περπατούν με το κεφάλι κατεβασμένο στην άκρη του δρόμου και να τους κοροϊδεύουν οι θρασύδειλοι Ιταλοί επαναλαμβάνοντας ειρωνικά την ιαχή αέρα (πραγματικό περιστατικό).
- Οι Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών (τα αλεξίποινα Τάγματα Ασφαλείας) χρησιμοποιούσαν την ιαχή αέρα, όταν έκαναν έφοδο για να συλλάβουν Έλληνες πατριώτες και να τους παραδώσουν στους Γερμανούς κατακτητές.
- Στο Γράμμο και ο τακτικός και ο δημοκρατικός στρατός φωναζαν αέρα, όταν εξαπέλυαν επίθεση κατά των αδελφών. Αέρα σε ποιόν, βρε παλληκάρια; Ποιος είναι ο εχθρός; Γιατί να φύγει; Που να πάει;
Μέσα σε λίγα χρόνια φτήνυναν οι άνθρωποι και οι λέξεις
Πάντως, προτιμώ να κρατήσω τη συγκίνηση που μου έδινε στα πρώτα μαθητικά χρόνια η ιαχή αέρα και να μη σκέφτομαι την ξεδιάντροπη χρήση της στην Κατοχή και τον Εμφύλιο. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι (Καβάφης) να θυμάμαι τη χαρά και τη ντροπή συνάμα.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΡΑΓΕ ΤΟ Α ΜΠΕ ΜΠΑ ΜΠΛΟΝ ΤΟΥ ΚΕΙΘΕ ΜΠΛΟΝ… ;

Η διαχρονικότητα της Ελληνικής γλώσσης είναι αδιαμφισβήτητη και αυταπόδεικτη!

Μεταξύ πολλών παραδειγμάτων ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα:

Μικροί είχαμε παίξει το γνωστό παιδικό παιχνίδι : δύο ομάδες αντιπαρατιθέμενες, εναλλάξ να εφορμούν η μία της άλλης ψελλίζοντας ακαταλαβίστικα λόγια, που όλοι νομίζαμε αποκυήματα παιδικής φαντασίας και κουταμάρας (μετέπειτα πήρε την μορφή: «έλα να τα βγάλουμε»)

«Ά μπε, μπα μπλόν, του κείθε μπλόν, ά μπε μπα μπλόν του κείθε μπλόν, μπλήν-μπλόν.»

Τι σημαίνουν αυτά? Μα , τι άλλο, ακαταλαβίστικες παιδικές κουταμάρες, θα ειπεί κάποιος.

Όμως δεν είναι έτσι.

Ατυχώς, η Ελληνική, εδέχθη πλείστες όσες προσβολές από εξελληνισμένους βαρβάρους, Σλάβους, Τουρκόφωνους, Λατίνους κ.ά.., που δεν κατανοούσαν την ελληνική -ούτε κάν είχαν την φωνητική ανατομία που θα τους επέτρεπε σωστές εκφωνήσεις φωνηέντων – εμιμούντο τις φράσεις, παραφράζοντάς τις συχνότατα, και έτσι διεστραμμένα και παραμορφωμένα, έφθασαν μέχρι των ημερών μας, ώστε πλέον να μη αναγνωρίζονται.

Κατ’΄αυτόν τον τρόπο, εισήχθησαν εις την Ελληνική, όροι, λέξεις και φράσεις, ως μέσα από παραμορφωτικό κάτοπτρο είδωλα, καθιστάμενα αγνώριστα στον απλό κόσμο.

Ας επανέλθουμε στο πιο πάνω.

Η όλη. στιχομυθία, προήρχετο από παιδικό παιχνίδι που έπαιζαν οι Αθηναίοι Παίδες (και ου μόνον.), και ταυτόχρονα εγυμνάζοντο στα μετέπειτα αληθινά πολεμικά παιχνίδια.
Πράγμα απολύτως φυσικό, αφού πάντοτε ο Αθηναίος Πολίτης ετύγχανε και Οπλίτης! (βλέπετε παίζοντας και με τα γράμματα, προκύπτον συνδεόμενες έννοιες.Πολίτης – Οπλίτης)

Τι έλεγαν λοιπόν οι αντιπαρατιθέμενες παιδικές ομάδες, που τόσον παραφράσθηκε από τους μεταγενέστερους??

Ιδού η απόδοση:
«Απεμπολών, του κείθεν εμβολών !!!…» (επαλαμβανόμενα με ρυθμό, εναλλάξ από την δείθεν επιτιθέμενη ομάδα)

Τι σήμαιναν ταύτα? Μα..απλά ελληνικά είναι! « Σε απεμπολώ, σε απωθώ, σε σπρώχνω, πέραν (εκείθεν) εμβολών σε (βλ. έμβολο) με το δόρυ μου, με το ακόντιό μου!!!

votegreece.gr

tomakos wrote:
Ιδού η απόδοση:
«Απεμπολών, του κείθεν εμβολών !!!…» (

Μπράβο ρε Θωμά, ούτε που το φανταζόμουνα

γενικά στο θέμα...

Πάμε τώρα σε "αρχαιοελληνικες" φράσεις

Αισχύλος-Επτά επί θήβας: "τριχός ορθίας πλόκαμος ίσταται" = μου σηκώθηκε η τρίχα

Αριστοφάνης: "άπτεσται ξύλου" = χτύπα ξύλο

Πλάτων-Πολιτεία: "τρέχουν...τα ώτα επί των ώμων έχοντες" = φεύγουν με κατεβασμένα τα αυτιά

Αθήναιος: "ώστε υπτίους υπό του γέλωτος καταπεσείν" = έπεσαν κάτω από τα γέλια

Πολύβιος: "εαυτούς εξεθεάτρισαν" = έγιναν θέατρο

Διογένης: "αποσκότισόν με" = μη με σκοτίζεις

Πλάτων-Συμπόσιον: "τέμνοντες ώσπερ ταις θριξίν" = στην τρίχα

Λουκιανός: "ουδ όσον κνήσασθαι το ούς σχολήν άγω" = δεν προλαβαίνω ούτε να ξύσω το αυτί μου
"άγει σε και φέρει της ρινός έλκων" = σε σέρνει από τη μύτη

Αριστοφάνης: "ίδιον εραστών τά των ερωμένων ονόματα γράφειν έν τοις τοίχοις και εν τοις δέντροις"
=οι εραστές γράφουν τα ονόματα των ερωμένων στους τοίχους και τα δέντρα
"εκεκράγεσαν τους πρέσβεις εν τη αγορά" = έκραζαν τους πρέσβεις στην αγορά

Λεξικό Σουϊδα:
"γάλα ορνίθων" = του πουλιού το γάλα

"τριχολογείν και τρίχας αναλέγεσθαι" = ασχολούμαι με τρίχες

"πέμπειν ες κόρακαν" = στέλνω στο κόρακα ή άει στον κόρακα

"ενόδιον συνάντημα" = κακό συναπάντημα

"είπε προς νεανία ουδέ γρύ" = δεν είπε γρύ

"πολλά λαλείς" = πολλά λες

"διαρραγείης" = σιωπή!

"όλοιο" = να χαθείς

"εις κεφαλή σοι" = στα μούτρα σου

"μώκος" = μώκο

"ώ μωρέ!" = μωρέ!
"μάψ" = ο μάπας

"βλιτομάμμας" = ο μαμόθρεφτος

“ευοί-ευάν” η προέλευση της είναι Αρχαία Ελληνική και προέρχεται από τη συναίρεση του βακχικού-διονυσιακού επιφωνήματος = εβίβα Για τους Αρχαίους σήμαινε κάτι ανάλογο με το υγίαινε ή χαίρε.

Διάφορες άλλες φράσεις από το βιβλίο διδασκαλίας της κ. Αννας Τζιροπούλου - Ευσταθίου

"αποτυμπανίζει" = κάνει τύμπανο στο ξύλο

"φοράδην επί τεττάρων" = τον πάνε τέσσερις

"άνθρακες ο θησαυρός ημίν" = άνθρακας ο θησαυρός

"εν μοι πέσοι μέγας ουρανός" = να πέσει ο ουρανός να με πλακώσει

"γέλω έκθανον" = πέθαναν από τα γέλια

"χάσκαξ" = χάχας

"ωόν τίλλεις" = πάρ' το αυγό και κούρευτο

"αεί τα πέρυσι βελτίω" = κάθε πέρσυ και καλύτερα

"τα συμφέροντα και τα καλά" = τα καλά και συμφέροντα

"αυτού γάρ Ρόδος και πήδημα" = ιδού η Ρόδος,ιδού και το πήδημα

"Πύρ γυνή και θάλασσα" = πύρ γυνή και θάλασσα

ΠΙΣΩ ΕΧΕΙ Η ΑΧΛΑΔΑ ΤΗΝ ΟΥΡΑ


Οι Ενετοί, που άλλοτε κυριαρχούσαν στις θάλασσες, εγκαινίασαν πρώτοι τα
ιστιοφόρα μεταγωγικά, όταν ήθελαν να μεταφέρουν το στρατό τους.

Τα καράβια αυτά ήταν ξύλινα και πελώρια και είχαν σχήμα αχλαδιού.

Έσερναν δε τις περισσότερες φορές πίσω τους ένα μικρό καραβάκι, που
έβαζαν μέσα τον οπλισμό και τα πολεμοφόδια, όπως ακόμα τρόφιμα και
διάφορα πολεμικά σύνεργα. Οι Έλληνες τα είχαν βαφτίσει αχλάδες από το
σχήμα τους.

Έτσι όταν καμιά φορά στο πέλαγος παρουσιαζότανε κανένα άγνωστο καράβι,
οι νησιώτες ( βιγλάτορες) ανέβαιναν πάνω στους βράχους και απ'εκεί
παρακολουθούσαν με αγωνία τις κινήσεις του. Αν ήταν απλώς ιστιοφόρο, δεν
ανησυχούσαν τόσο, γιατί υπήρχε πιθανότης να συνεχίσει αλλού τον δρόμο
του.

Αν όμως ήταν "Αχλάδα" τους έπιανε πανικός, γιατί καταλάβαιναν ότι σε
λίγο θ'άρχιζαν μάχες, πολιορκίες, πείνες και θάνατοι. Έφευγαν τότε για
να πάνε να ετοιμάσουν την άμυνα τους. Από στόμα σε στόμα κυκλοφορούσε η
φήμη ότι η "Αχλάδα" έχει πίσω την ουρά.

Με την ουρά εννοούσαν το καραβάκι που έσερνε το μεταγωγικό. Άρα επίθεση.
Και έλεγαν: "Πίσω έχει η Αχλάδα την ουρά", τι θα γίνει;



ΠΛΗΡΩΣΕ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ

Οι φόροι πριν από το 19ο αιώνα ήταν τόσοι πολλοί στην Ελλάδα, ώστε όσοι
δεν είχαν να πληρώσουν, έβγαιναν στο βουνό. Για τη φοβερή αυτή
φορολογία, ο ιστορικός Χριστόφορος Άγγελος, γράφει τα εξής
χαρακτηριστικά:

«Οι επιβληθέντες φόροι ήσαν αναρίθμητοι, αλλά καί άνισοι. Εκτός της
δέκατης, του εγγείου και της διακατοχής των ιδιοκτησιών, έκαστη
οικογένεια κατέβαλε χωριστά φόρον καπνού (εστίας), δασμόν γάμου, δούλου
και δούλης καταλυμάτων, επαρχιακών εξόδων καφτανίων, καρφοπετάλλων και
άλλων εκτάκτων.

Ενώ δε ούτω βαρείς καθ' εαυτούς ήσαν οί επιβληθέντες φόροι, έτι
βαρυτέρους και αφορήτους καθίστα ο τρόπος της εισπράξεως και η δυναστεία
των αποσταλλομένων πρός τούτο υπαλλήλων η εκμισθωτών. Φόρος, ωσαύτως,
ετίθετο επί των ραγιάδων (υπόδουλος-τουρκ.raya) εκείνων οίτινες έτρεφον
μακράν κόμην».

Από το τελευταίο αυτό, έμεινε παροιμιώδης η φράση: «πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του»



ΠΡΑΣΣΕΙΝ ΑΛΟΓΑ

Όταν κάποιος σε μία συζήτηση μας λέει πράγματα με τα οποία διαφωνούμε ή
μας ακούγονται παράλογα, συνηθίζουμε να λέμε: "Μα τί είναι αυτά που μου
λες; Αυτά είναι αηδίες και πράσσειν άλογα!".

Το "πράσσειν άλογα" λοιπόν, δεν είνα πράσινα άλογα όπως πιστεύει πολύς
κόσμος, αλλά αρχαία ελληνική έκφραση. Προέρχεται
εκ του ενεργητικού απαρέμφατου του ρήματος "πράττω" ή/και "πράσσω" (τα
δύο τ, αντικαθίστανται στα αρχαία και από δύο σ), που είναι το
"πράττειν" ή/και "πράσσειν" και του "άλογο" που είναι ουσιαστικά το
ουσιαστικό "λόγος"=λογική (σε μία από τις έννοιες του) με το α στερητικό
μπροστά. Α-λογο=παράλογο =>Πράσσειν άλογα, το να κάνει κανείς
παράλογα πράγματα



ΣΑΡΔΑΜ

Η λέξη δεν έχει ετυμολογική ρίζα, αλλά προέρχεται από τον αναγραμματισμό
του επιθέτου Μάνδρας. Ο Αχιλλέας Μάνδρας, ηθοποιός - σκηνοθέτης,
γεννήθηκε το 1875 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν ο πρώτος που γύρισε
ελληνική κινηματογραφική ταινία.

Επειδή έκανε πολλά μπερδέματα την ώρα που έπαιζε, σκέφθηκε να τα
ονοματίσει. Έτσι αναγραμμάτισε το επώνυμό του και μας έδωσε μια
καινούρια λέξη. Την καλλιτεχνική λέξη «Σαρδάμ»



ΕΙΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ

Στην Κόρινθο, που ήταν πλούσια πόλη, γίνονταν δύο πανηγύρια, για
εμπόρους απ' όλο τον κόσμο. Το καθένα είχε διάρκεια ενάμιση μήνα. Όταν
την κατέκτησαν οι Φράγκοι, αυτά συνεχίστηκαν. Όσοι συμμετείχαν σ' αυτά
σαν να μην τρέχει τίποτα, έλεγαν, όταν τους ρωτούσαν, που πάνε : «
είμαστε για τα πανηγύρια » . Έκφραση που σήμερα επικρατεί για όσους δεν
έχουν επίγνωση της σοβαρότητας μιας κατάστασης



ΤΙ ΚΑΠΝΟ ΦΟΥΜΑΡΕΙΣ

Συχνά, για κάποιον που δεν ξέρουμε τι είναι, ρωτάμε συνήθως : « τι καπνό
φουμάρει; ». Η φράση αυτή δεν προέρχεται, όπως νομίζουν πολλοί, από τη
μάρκα των τσιγάρων που καπνίζει, αλλά κρατάει από τα βυζαντινά ακόμη
χρόνια, ίσως και πιο παλιά. Η λέξη « καπνός » έχει εδώ την αρχαία
σημασία της εστίας, δηλαδή, του σπιτιού.

Ο ιστορικός Π. Καλλιγάς λέει κάπου : «Οι φορατζήδες έμπαιναν εις τας
οικίας των εντόπιων και ερωτούν "τι καπνό φουμάρει εδώ; Κατά την
απόκριση δε έβανον τον αναλογούντα φόρον». Όταν, λοιπόν, την εποχή
εκείνη έλεγαν « καπνό », εννοούσαν σπίτι



ΕΒΓΑΛΕ ΤΗΝ ΜΠΕΜΠΕΛΗ

Μπέμπελη, είναι η ιλαρά (μεταδοτική, εξανθηματική νόσος). Η λέξη είναι
σλαβικής προέλευσης (pepeli=στάχτη). Η φράση «έβγαλε την μπέμπελη»,
σημαίνει ότι κάποιος ζεσταίνεται και ιδρώνει υπερβολικά.

Ο συσχετισμός της ζέστης με την ιλαρά, προκύπτει από την πρακτική
ιατρική, σύμφωνα με την οποία, κάποιος που νοσεί από ιλαρά θα πρέπει να
ντύνεται βαριά, έτσι ώστε να ζεσταθεί και να ιδρώσει και να «βγάλει»
έτσι από πάνω την αρρώστια (δηλαδή την μπέμπελη)



ΜΠΑΤΕ ΣΚΥΛΟΙ ΑΛΕΣΤΕ ΚΑΙ ΑΛΕΣΤΙΚΑ ΜΗ ΔΙΝΕΤΕ

Οι Φράγκοι, που είχαν υποδουλώσει άλλοτε την Ελλάδα, έκαναν τόσα
μαρτύρια στους κατοίκους, ώστε οι Έλληνες τούς βάφτισαν «Σκυλόφραγκους».
Ό,τι είχαν και δεν είχαν, τούς το έπαιρναν, κυρίως όμως
ενδιαφερόντουσαν για το αλεύρι, που τούς ήταν απαραίτητο για να
φτιάχνουν ψωμί.

Κάποτε σ' ένα χωριουδάκι της Πάτρας μπήκαν μερικοί στρατιώτες σ' ένα
μύλο και απαίτησαν από τον μυλωνά να τους αλέσει όλο το σιτάρι που
υπήρχε εκεί, με την υπόσχεση ότι θα τού πλήρωναν τ' αλεστικά.

Ο μυλωνάς ονομαζόταν Γιάννης Ζήσιμος, κι ήταν γνωστός για την παλικαριά
του και την εξυπνάδα του. Όταν είδε τους Φράγκους να θέλουν να τού
αρπάξουν το βιος του με το έτσι το θέλω, φούντωσε ολόκληρος.

Συγκρατήθηκε, όμως, και δικαιολογήθηκε ότι δεν μπορεί μόνος του ν'
αλέσει τόσες οκάδες σιτάρι. Οι στρατιώτες τού είπαν τότε ότι θα τον
βοηθούσαν αυτοί. Ο Ζήσιμος τούς πέρασε στον μύλο και τούς είπε δήθεν
ευγενικά: «Μπάτε σκύλοι αλέστε και αλεστικά μη δώσετε».

Ύστερα τούς κλείδωσε μέσα κι έβαλε φωτιά στο μύλο.
Εκεί τούς έκαψε όλους σαν ποντίκια κι αυτός εξαφανίστηκε.



ΤΟΥ ΕΨΗΣΕ ΤΟ ΨΑΡΙ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ

Ο λαός του Βυζαντίου γιόρταζε με μεγάλη κατάνυξη και πίστη όλες τις
μέρες της Σαρακοστής. Το φαγητό του ήταν μαρουλόφυλλα βουτηγμένα στο
ξίδι, μαυρομάτικα φασόλια, φρέσκα κουκιά και θαλασσινά.

Στα μοναστήρια, όμως, ήταν ακόμη πιο αυστηρά, αν και πολλοί καλόγεροι,
που δεν μπορούσαν να κρατήσουν περισσότερο τη νηστεία, έκαναν πολλές
κρυφές.αμαρτίες κι έτρωγαν αβγά ή έπιναν γάλα.

Αν τύχαινε, όμως, κανένας απ' αυτούς να πέσει στην αντίληψη των άλλων
-ότι είχε σπάσει δηλαδή τη νηστεία του- καταγγελλόταν αμέσως στο
ηγουμενο συμβούλιο και καταδικαζόταν στις πιο αυστηρές ποινές. Κάποτε
λοιπόν, ένας καλόγερος, ο Μεθόδιος, πιάστηκε να τηγανίζει ψάρια μέσα σε
μια σπηλιά, που ήταν κοντά στο μοναστήρι.

Το αμάρτημά του θεωρήθηκε σοβαρό. Το ηγούμενο συμβούλιο τον καταδίκασε
τότε στην εξής τιμωρία: Διάταξε και του γέμισαν το στόμα με αναμμένα
κάρβουνα και κει πάνω έβαλαν ένα ωμό ψάρι, για να ψηθεί! Το γεγονός αυτό
το αναφέρει ο Θεοφάνης. Φυσικά ο καλόγερος πέθανε έπειτα από λίγο μέσα
σε τρομερούς πόνους. Αλλά ωστόσο έμεινε η φράση «Μου έψησε το ψάρι στα
χείλη» ή «Του έψησε το ψάρι στα χείλη»



ΜΑΣ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΑ ΦΩΤΑ

Μια παράξενη συνήθεια στην Αγγλία ήταν να κατραμώνουν τους λαθρέμπορους.
Τους κρεμούσαν στις ακτές της θάλασσας, τους άλειβαν με πίσσα και τους
άφηναν εκεί να αιωρούνται βδομάδες, μήνες και χρόνια, καμιά φορά.

Έβαζαν δε τις κρεμάλες σε απόσταση πάνω στους βράχους της παραλίας. Αυτή
η απάνθρωπη συνήθεια κράτησε ως τα τελευταία, σχεδόν, χρόνια. Στα 1822,
έβλεπε κανείς στον πύργο του Δούβρου τρεις τέτοιους κρεμασμένους. Η
Αγγλία έκανε τα ίδια με τους κλέφτες, τους εμπρηστές και τους
δολοφόνους.

Ο Τζον Πέιvτερ, που έβαλε φωτιά στα ναυτομάγαζα του Πόρτσμουθ,
κρεμάστηκε και κατραμώθηκε στα 1776. Ο αβάς Κόγερ τον ξαναείδε στα 1777.
Ο Πέιντερ ήταν αλυσοδεμένος και κρεμασμένος πάνω από τα ερείπια που
είχε προξενήσει ο ίδιος, τον φρεσκοπίσσωναν δε από καιρό σε καιρό, για
να διατηρείται. Τέλος, τον αντικατέστησαν ύστερα από τέσσερα χρόνια.

Με τον ίδιο τρόπο οι Βυζαντινοί τιμωρούσαν πολλούς εγκληματίες, που
έκαναν, όμως και χρέη φαναριών! Τους έβαζαν, δηλαδή, φωτιά στα πόδια και
τους άφηναν να καίγονται σαν λαμπάδες.

Και φαίνεται πως οι δολοφόνοι ήταν πολλοί την εποχή εκείνη, αφού για ένα
ορισμένο χρονικό διάστημα φώτιζαν τον Κεράτιο κόλπο. Αργότερα, όμως,
τους αντικατέστησαν με αληθινούς πυρσούς. Αυτοί ωστόσο, που ήθελαν να
καίγονται οι εγκληματίες, έλεγαν δυσαρεστημένοι: «Μας άλλαξαν τα φώτα»



ΑΚΟΜΑ ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΙΔΑΝΕ, ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΝ ΒΑΦΤΙΣΑΝΕ

Ο Τριπολιτσιώτης Αγγελάκης Νικηταράς, παράγγειλε κάποτε του Κολοκοτρώνη
-που ήταν στενός του φίλος- να κατέβει στο χωριό, για να βαφτίσει το
μωρό του.

Ο Νικηταράς τού παράγγειλε ότι το παιδί επρόκειτο να το βγάλουν Γιάννη,
αλλά για να τον τιμήσουν, αποφάσισαν να του δώσουν τ' όνομά του, δηλαδή
Θεόδωρο. Ο θρυλικός Γέρος του Μοριά απάντησε τότε, πως ευχαρίστως θα
πήγαινε μόλις θα «έκλεβε λίγον καιρό», γιατί τις μέρες εκείνες έδινε
μάχες. Έτσι θα πέρασε ένας ολόκληρος μήνας σχεδόν κι ο Κολοκοτρώνης δεν
κατόρθωσε να πραγματοποιήσει την υπόσχεση που είχε δώσει.

Δεύτερη, λοιπόν, παραγγελία του Νικηταρά. Ώσπου ο Γέρος πήρε την απόφαση
και με δύο παλληκάρια του κατέβηκε στο χωριό. Αλλά μόλις μπήκε στο σπίτι
του φίλου του, δεν είδε κανένα μωρό, ούτε καμμιά προετοιμασία για
βάφτιση.

Τι είχε συμβεί: Η γυναίκα του Νικηταρά ήταν στις μέρες της να γεννήσει.
Επειδή όμως, ο τελευταίος ήξερε πως ο Γέρος ήταν απασχολημένος στα
στρατηγικά του καθήκοντα και πως θ' αργούσε οπωσδήποτε να τους
επισκεφτεί -οπότε θα είχε γεννηθεί πια το παιδί- τού παράγγελνε και τού
ξαναπαράγγελνε προκαταβολικά για τη βάφτιση.

Όταν ο Κολοκοτρώνης άκουσε την.απολογία του Νικηταρά, ξέσπασε σε δυνατά
γέλια και φώναξε: - Ωχού! Μωρέ, ακόμα δεν τον είδανε και Γιάννη τον
βαφτίσανε!



ΑΛΑ ΜΠΟΥΡΝΕΖΙΚΑ

Μπουρνέζικα, λοιπόν, είναι η γλώσσα που θα μιλούσαν σε κάποιο τόπο ή και
θα μιλάνε ακόμα, γιατί ο τόπος αυτός πράγματι υπάρχει. Είναι σε μια
περιοχή του Σουδάν, όπου ζει η φυλή Μπουρνού.

Η γλώσσα αυτή ήρθε στην Ελλάδα κατά την Επανάσταση του 1821, με την φυλή
των Μπουρνού η οποία αποτελούσε τμήμα του εκστρατευτικού σώματος του
Αιγύπτιου στρατηγού Ιμπραήμ. Καθώς η αραβική γλώσσα είναι αρκετά δύσκολη
και μάλιστα στις διαλέκτους της, σε μας τους Έλληνες, λοιπόν δίκαια,
όσα θ' ακούγαμε από αυτούς, θα φαίνονταν «αλά μπουρνέζικα», δηλαδή
ακατανόητα.



ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΙΝΕΙ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΡΝΑΕΙ

Ανάμεσα στα παλικάρια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ξεχώριζε ένας
Τριπολιτσιώτης, ο Γιάννης Θυμιούλας, που είχε καταπληκτικές διαστάσεις:

Ήταν δυο μέτρα ψηλός, παχύς και πολύ δυνατός (λέγεται ότι με το ένα του
χέρι μπορούσε να σηκώσει και άλογο). Ο Θυμιούλας έτρωγε στην καθισιά του
ολόκληρο αρνί, αλλά και πάλι σηκωνόταν πεινασμένος. Έπινε όμως και
πολύ. Παρόλα αυτά ήταν εξαιρετικά ευκίνητος, δε λογάριαζε τον κίνδυνο κι
όταν έβγαινε στο πεδίο της μάχης, ο εχθρός μόνο που τον έβλεπε, τρόμαζε
στη θέα του.

Πολλοί καπεταναίοι, μάλιστα, όταν ήθελαν να κάνουν καμιά τολμηρή
επιχείρηση, ζητούσαν από τον Κολοκοτρώνη να τους τον δανείσει! Κάποτε
ωστόσο, ο Θυμιούλας, μαζί με άλλους πέντε συντρόφους του, πολιορκήθηκαν
στη σπηλιά ενός βουνού. Και η πολιορκία κράτησε κάπου τρεις μέρες. Στο
διάστημα αυτό, είχαν τελειώσει τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν μαζί τους οι
αρματολοί και ο Θυμιούλας άρχισε να υποφέρει αφάνταστα.

Στο τέλος, βλέποντας ότι θα πέθαινε από την πείνα, αποφάσισε να κάνει
μια ηρωική εξόρμηση, που ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Άρπαξε το χαντζάρι
του, βγήκε από τη σπηλιά και με απίστευτη ταχύτητα, άρχισε να τρέχει
ανάμεσα στους πολιορκητές, χτυπώντας δεξιά και αριστερά. Ο εχθρός
σάστισε, προκλήθηκε πανικός και τελικά τρόμαξε και το 'βαλε στα πόδια.

Έτσι, γλίτωσαν όλοι τους. Ο Θυμιούλας κατέβηκε τότε σ' ένα ελληνικό
χωριό, έσφαξε τρία αρνιά και τα σούβλισε. Ύστερα παράγγειλε και του
έφεραν ένα «εικοσάρικο» βαρελάκι κρασί κι έπεσε με τα μούτρα στο
φαγοπότι. Φυσικά, όποιος χριστιανός περνούσε από κει, τον φώναζε, για να
τον κεράσει.

Πάνω στην ώρα, έφτασε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ρώτησε να μάθει,
τι συμβαίνει. - Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει! απάντησε ο προεστός του
χωριού. Όπως λένε, αυτή η φράση, αν και παλιότερη, έμεινε από αυτό το
περιστατικό. Παραπλήσια είναι και η αρχαιότερη έκφραση: «Αυτός αυτόν
αυλεί»




ΤΑ ΙΔΙΑ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗ ΜΟΥ, ΤΑ ΙΔΙΑ ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΟΥ

Η παροιμιώδης αυτή έκφραση, οφείλεται σε έναν Κρητικό, που ονομάζονταν
Παντελής Αστραπογιαννάκης. Όταν οι Ενετοί κυρίευσαν τη Μεγαλόνησο, αυτός
πήρε τα βουνά μαζί με μερικούς τολμηρούς συμπατριώτες του. Από εκεί
κατέβαιναν τις νύχτες και χτυπούσαν τους κατακτητές μέσα στα κάστρα
τους.

Για να δίνει, ωστόσο, κουράγιο στους νησιώτες, τους υποσχόταν ότι θα
ελευθέρωναν γρήγορα την Κρήτη. Με το σήμερα, όμως, και με το αύριο, ο
καιρός περνούσε και η κατάσταση του νησιού αντί να καλυτερεύει,
χειροτέρευε. Οι Κρητικοί άρχισαν ν' απελπίζονται. Μα ο Αστραπογιαννάκης
δεν έχανε το θάρρος του, εξακολουθούσε να τους δίνει ελπίδες για σύντομη
απελευθέρωση.

Οι συμπατριώτες του, όμως, δεν τα πίστευαν πια. Όταν, λοιπόν, το
ασύγκριτο εκείνο παλικάρι πήγαινε να τους μιλήσει, όλοι μαζί του έλεγαν:
«Ξέρουμε τι θα πεις. Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου!».




ΤΑ ΒΡΗΚΕ ΜΠΑΣΤΟΥΝΙΑ


Η προέλευση της φράσης ανάγεται σε ένα πραγματικό γεγονός, που έλαβε
χώρα κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα
από μια μονομαχία. Εκατό χρόνια μετά την κατάληψη του φρουρίου του
Ακροκορίνθου από το Λέοντα Σγουρό, οι Φράγκοι γιόρτασαν στην Κόρινθο
με μεγάλη τελετή αυτή την επέτειο.

Οι ευγενείς έκαναν ιππικούς αγώνες κάτω από τα βλέμματα των ωραίων
γυναικών. Νικητές ξεχώρισαν δυο: Ο Ελληνογάλλος δούκας των Αθηνών
Γουίδος -μόλις 20 χρονών- και ο Νορμανδός Μπουσάρ, φημισμένος καβαλάρης
και οπλομάχος. Εκείνη την ημέρα κάλεσε σε μονομαχία ο «Μπάιλος» του
Μορέα, Νικόλαος Ντε Σαιντομέρ, τον παλατίνο της Κεφαλλονιάς Ιωάννη, που
φοβήθηκε τη δύναμη του αντιπάλου του κι αρνήθηκε να χτυπηθεί με την
πρόφαση ότι το άλογό του ήταν αγύμναστο.

Αλλά ο Μπουσάρ τον ντρόπιασε μπροστά σε όλους, γιατί ανέβηκε πάνω σ'
αυτό το ίδιο το άλογο κι έκανε τόσα γυμνάσματα, ώστε να κινήσει το
θαυμασμό των θεατών. Ύστερα, καλπάζοντας γύρω από την κονίστρα, φώναξε
δυνατά: «Να το άλογο που μας παρέστησαν αγύμναστο».

Αυτό βέβαια, ήταν αρκετό για να προκαλέσει το θανάσιμο μίσος του Ιωάννη,
ο οποίος έστειλε κρυφά έναν υπηρέτη του για να αλλάξει τα δυο ξίφη του
Μπουσάρ με δυο πανομοιότυπα, αλλά ξύλινα, αυτά δηλαδή που είχαν για να
γυμνάζονται οι αρχάριοι. Τα ξύλινα αυτά ξίφη τα ονόμαζαν «μπαστέν(bastants)» και
οι Έλληνες τα έλεγαν «μπαστούνια».

Όταν ο υπηρέτης κατάφερε να τα αλλάξει, ο Ιωάννης κάλεσε τον Μπουσάρ
αμέσως σε μονομαχία. Ανύποπτος εκείνος τράβηξε το πρώτο ξίφος του και το
βρήκε ξύλινο. Τραβά και το δεύτερο, κι αυτό «μπαστούνι». Και τα δυο τα
βρήκε «μπαστούνια». Ο Ιωάννης κατάφερε τότε να τον τραυματίσει θανάσιμα
στο στήθος. Από τότε έμεινε η φράση: «Τα βρήκε μπαστούνια» και φυσικά
δεν έχει σχέση με τα τραπουλόχαρτα ή τα μπαστούνια που γνωρίζουμε



ΑΛΛΟΣ ΠΛΗΡΩΣΕ ΤΗ ΝΥΦΗ

Στην παλιά Αθήνα του 1843, επρόκειτο να συγγενέψουν με γάμο δύο
αρχοντικές οικογένειες: Του Γιώργη Φλαμή και του Σωτήρη Ταλιάνη. Ο
Φλαμής είχε το κορίτσι και ο Ταλιάνης το αγόρι.

Η εκκλησία, που θα γινόταν το μυστήριο, ήταν η Αγία Ειρήνη της Πλάκας. Η
ώρα του γάμου είχε φτάσει και στην εκκλησία συγκεντρώθηκαν ο γαμπρός,
οι συγγενείς και οι φίλοι τους. Μόνο η νύφη έλειπε.

Τι είχε συμβεί; Απλούστατα. Η κοπέλα, που δεν αγαπούσε τον νεαρό
Ταλιάνη, προτίμησε ν΄ ακολουθήσει τον εκλεκτό της καρδιάς της, που της
πρότεινε να την απαγάγει. Ο γαμπρός άναψε από την προσβολή, κυνήγησε την
άπιστη να την σκοτώσει, αλλά δεν κατόρθωσε να την ανακαλύψει. Γύρισε
στο σπίτι του παρ΄ ολίγο πεθερού του και του ζήτησε τα δώρα που είχε
κάνει στην κόρη του.

Κάποιος όρος όμως στο προικοσύμφωνο έλεγε πως οτιδήποτε κι αν συνέβαινε
προ και μετά το γάμο μεταξύ γαμπρού και νύφης «δέ θά ξαναρχούτο τση
καντοχή ουδενός οι μπλούσιες πραμάτιες καί τα τζόβαιρα όπου αντάλλαξαν
οι αρρεβωνιασμένοι».

Φαίνεται δηλαδή, ότι ο πονηρός γερο-Φλαμής είχε κάποιες υποψίες από
πριν, για το τι θα μπορούσε να συμβεί, γι' αυτό έβαλε εκείνο τον όρο. Κι
έτσι πλήρωσε ο φουκαράς ο Ταλιάνης τα δώρα του άλλου. Από τότε οι
παλαιοί Αθηναίοι, όταν γινόταν καμιά αδικία σε βάρος κάποιου, έλεγαν ότι
«άλλος πλήρωσε τη νύφη» κι έμεινε η φράση έως και σήμερα



ΤΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ Ο ΓΑΜΟΣ

«Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» ή «Έγινε του Κουτρούλη το πανηγύρι» λέμε
οι νεότεροι Έλληνες όταν πρόκειται για θορυβώδη συνάθροιση ή μεγάλη
ακαταστασία. Ποιος είναι όμως αυτός ο Κουτρούλης και γιατί ο γάμος του
να γίνει παροιμιώδης;

Ο καβαλλάριος (ιππότης) Ιωάννης ο Κουτρούλης, που πιθανώς ζούσε στη
Μεθώνη, συγκατοίκησε με γυναίκα που είχε φύγει από το συζυγικό σπίτι
μετά από σκάνδαλο, όπως φαίνεται. Η μη νόμιμη αυτή συγκατοίκηση τράβηξε
την προσοχή της εκκλησίας, η οποία αφόρισε τη γυναίκα.

Πέρασαν εν τω μεταξύ δεκαεφτά χρόνια, και ο Κουτρούλης, πάντοτε προσπαθούσε
να του επιτραπεί να τηνπαντρευτεί νόμιμα. Πόσο μεγάλο θα ήταν το σκάνδαλο,
και επομένως πόσο γνωστό στη μικρή κοινωνία της Μεθώνης, ο καθένας το φαντάζεται.

Ο νόμιμος και πρώτος σύζυγος που αντιδρούσε, για δεκαεφτά χρόνια
βασάνιζε τον Κουτρούλη. Τα πράγματα όμως μεταβλήθηκαν το Μάιο του 1394. Ο
Πατριάρχης Αντώνιος ο Δ', στον οποίο η αφορισθείσα παρουσίασε διαζύγιο
που είχε γίνει επί του εν τω μεταξύ αποθανόντος επισκόπου Μεθώνης
Καλογεννήτου, με το οποίο ο γάμος θεωρούνταν νομίμως διαλυμένος,
αναγνώρισε το δίκιο της και με γράμματά του και προς τον μητροπολίτη
Μονεμβασίας και τον επίσκοπο Μεθώνης επίτρεψε την με τις ευχές της
εκκλησίας τέλεση του γάμου, εάν όμως αποδεικνυόταν ότι ο Κουτρούλης δεν
είχε καμιά ιδιαίτερη σχέση με τη γυναίκα, με την οποία συγκατοικούσε,
για όσο αυτή ζούσε με τον πρώτο σύζυγό της.

Τι αποδείχτηκε δεν ξέρουμε. φαίνεται όμως ότι η ανάκριση των ιεραρχών
πιστοποίησε την αθωότητα του Κουτρούλη και έτσι ο γάμος έγινε. Αν θα
γίνει ή όχι ο γάμος, συζητιόταν για δεκαεφτά ολόκληρα χρόνια, και όταν
επιτέλους έγινε, έγινε το ζήτημα της ημέρας.

Στα στόματα των γυναικών και των περιέργων θα περιφερόταν αναμφίβολα η
φράση «'Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος», όπου όλη η σπουδαιότητα έπεφτε στο
ρήμα «έγινε». Κατά το γάμο ωστόσο, που μάλλον πανηγύρι ήταν, είναι
φυσικό να έγινε έκτακτο και εξαιρετικό γλέντι, αφενός μεν σε πείσμα του
πρώτου συζύγου, αφετέρου δε για ικανοποίηση του πολύπαθου και
καταξοδεμένου δεύτερου συζύγου, ο οποίος δεν ήταν κάποιος άγνωστος, ήταν
ο εξαιτίας των γεγονότων διαβόητος καβαλλάριος Ιωάννης Κουτρούλης.

Στη φράση κατόπιν «Έγινε του Κουτρούλη ο γάμος» τονιζόταν όχι πλέον η
λέξη «έγινε», αλλά η γενική «του Κουτρούλη», η οποία έγινε συνώνυμη με
το «θορυβωδώς» και η οποία είναι σήμερα η ιδιαίτερη λέξη όλης της
φράσης. Η φράση έγινε ευρύτατα γνωστή στα νεότερα χρόνια και μέσα από το
ομώνυμο σατιρικό θεατρικό έργο του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή (1845), με
το οποίο σατιρίζει και στηλιτεύει τα πολιτικά ήθη της εποχής του Όθωνα.


ΚΑΤΑ ΦΩΝΗ ΚΙ Ο ΓΑΪΔΑΡΟΣ

Οι Φαραώ είχαν γαϊδάρους εξημερωμένους, που τους χρησιμοποιούσαν με τον
ίδιο τρόπο, που τους χρησιμοποιούμε κι εμείς σήμερα. Οι αρχαίοι, τους
θεωρούσαν σαν σύμβολο πολλών αρετών και σαν ιερά ζώα. Θεωρούσαν μάλιστα,
πως όταν ένας γάιδαρος γκάριζε, προτού αρχίσει μια μάχη, οι Θεοί τους
προειδοποιούσαν για την νίκη.

Ήταν δηλαδή ένας καλός οιωνός. Κάποτε ο Φωκίωνας ετοιμαζόταν να επιτεθεί
στους Μακεδόνες του Φιλίππου, αλλά δεν ήταν τόσο βέβαιος για το
αποτέλεσμα, επειδή οι στρατιώτες του ήταν λίγοι. Τότε αποφάσισε να
αναβάλει για λίγες μέρες την επίθεση, ώσπου να του στείλουν τις
επικουρίες, που του είχαν υποσχεθεί οι Αθηναίοι.

Πάνω όμως, που ήταν έτοιμος να διατάξει υποχώρηση, άκουσε ξαφνικά το
γκάρισμα ενός γαϊδάρου απ' το στρατόπεδό του. - Κατά φωνή κι ο γάιδαρος!
αναφώνησε ενθουσιασμένος ο Φωκίωνας. Έτσι διέταξε ν' αρχίσει η επίθεση,
με την οποία νίκησε τους Μακεδόνες. Από τότε ο λόγος έμεινε, και τον
λέμε συχνά, όταν βλέπουμε ξαφνικά κάποιον γνωστό ή φίλο μας, που δεν τον
περιμέναμε.



ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΕΡΧΟΜΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΡΦΗ ΚΑΝΕΛΛΑ

Ίσως η χαρακτηριστικότερη πρόταση για την περιγραφή της ασυναρτησίας.
Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, η πραγματική μορφή της φράσης είναι:
"Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή καν' έλα", που σημαίνει: έρχομαι
από την Κωνσταντινούπολη και σε προσκαλώ να έρθεις στην κορυφή.

Αποτελούσε μήνυμα των Σταυροφόρων, όταν επέστρεφαν από την κατακτημένη
πλέον Κωνσταντινούπολη και καθόριζαν ως σημείο συνάντησης τους την
κορυφή του λόφου. Όσο για την συνέχεια της φράσης. "και βγάζω το καπέλο
μου να μη βραχεί η ομπρέλα μου", φαίνεται ότι αποτελεί νεότερη προσθήκη
όσων δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι σχέση είχε η Πόλη με την κανέλα



ΝΑ ΜΕΝΕΙ ΤΟ ΒΥΣΣΙΝΟ

Η λαϊκή αυτή έκφραση που γεννήθηκε κάπου μεταξύ 1900 και 1905 και σήμερα
δηλώνει άρνηση (εναλλακτικά «να (μού) λείπει το βύσσινο» ή «να μου
λείπει»), προέρχεται από ένα περιστατικό που συνέβη σ' ένα καφενείο
μεταξύ ενός βουλευτή κι ενός ψηφοφόρου του.

Ο ψηφοφόρος παρήγγειλε στον σερβιτόρο του καφενείου που συναντήθηκαν ένα
γλυκό βύσσινο, για να κεράσει τον βουλευτή κι έτσι να πετύχει το -τί
άλλο;- το ρουσφετάκι του. Ο βουλευτής, όμως, σκληρό καρύδι, δε φαινόταν
διατεθειμένος να τον βοηθήσει. Αγανακτισμένος τότε ο ψηφοφόρος, που
έβλεπε πως δε θα γινότανε τίποτα, φώναξε δυνατά στον σερβιτόρο: «Να
μένει το βύσσινο!»



ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΤΑ ΛΑΧΑΝΑ

Την φράση «σπουδαία τα λάχανα» (εναλλακτικά και «σιγά τα λάχανα»), τη
χρησιμοποιούμε σήμερα ειρωνικά, όταν θέλουμε να δηλώσουμε την δυσανάλογη
αξία που προσδίδεται σε κάτι, σε σχέση με την πραγματική του αξία.
Χρησιμοποιείται δηλαδή απαξιωτικά. Προήλθε από το εξής περιστατικό: Σε
κάποιο χωριό, πριν από το 1821, πέρασε ο απεσταλμένος τού Μπέη, για να
εισπράξει τη «δεκάτη».

Η δεκάτη ήταν κι αυτή μία από τις πολλές φορολογίες τών χρόνων εκείνων.
Όλοι όμως οι χωρικοί τού απάντησαν πως δεν είχαν να πληρώσουν τον φόρο,
γιατί τα λάχανά τους (λάχανα ήταν η παραγωγή τους) έμεναν απούλητα. Τότε
ο φοροεισπράκτορας τούς είπε πως θα έστελνε ζώα και ανθρώπους, για να
φορτώσει τα λάχανα και έτσι να «πατσίζανε» με το χρέος τους. Έτσι και
έγινε. Από τότε, έμεινε να λένε οι χωρικοί (προφανώς ειρωνικά):
«Σπουδαία τα λάχανα», όταν επρόκειτο να «πατσίσουν» τούς οφειλόμενους
φόρους, με λάχανα.

Νομίζω μου αρέσει πάρα πολύ αυτό το thread...

...τα περι Π.Ουτσος !!!

Ο Πούτσος (427 π.Χ.–347 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ανθοπώλης από την Αθήνα, ο οποίος έγινε γνωστός και έμεινε στην ιστορία για την ομορφιά, την γοητεία και το ευγενές του χαρακτήρος του. Παρόλο που υπήρξε φτωχός, ήταν ο πιο περιζήτητος γαμπρός της αρχαίας Αθήνας και όλοι πατεράδες προόριζαν τις ομορφότερες κόρες τους για τον Πούτσο. Εξού και η φράση: "Το κορίτσι αυτό είναι για τον Πούτσο". Όσο μεγάλωνε ο Πούτσος, οι γυναίκες τον λάτρευαν ακόμα περισσότερο. Όταν περπατούσε στο δρόμο, υπήρχαν ασυγκράτητες γυναίκες που τον φιλούσαν παντού, τον έγλυφαν, τον μύριζαν, τον χάιδευαν και τον έφτυναν. Όλες αυτές ήταν για τον Πούτσο. Πραγματικά ήταν αδύνατο να βγάλει κανείς τον Πούτσο από το μυαλό μιας γυναίκας. Κι απ'το 347 π.Χ που πέθανε κυκλοφορεί η φράση "Τον Πούτσο Κλαίγανε!!"
Ξεχασα να αναφερω πως τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Πούτσος τα πέρασε στην Καβάλα, εξοστρακισμένος από το καθεστώς των Τριάκοντα.
Οι Αθηναίες όμως δεν μπορούσαν να το ξεχάσουν και του έστελναν συνεχώς ερωτικά γράμματα. Όταν τα έδιναν στον ταχυδρόμο έλεγαν "Αυτό είναι για τον Πούτσο, Καβάλα".
Από εκεί βγήκε και η έκφραση που χρησιμοποιείται ως τις μέρες μας.

postmankav wrote:

Είσαι μεγάλο νούμερο...

ΚΛΑΙΝ ΜΑΙΝ


To ΚΛΑΪΝ ΜΑΪΝ αποτέλεσε το πρώτο μπουγατσατζίδικο που άνοιξε στη Θεσσαλονίκη. Χρονολογείται το 435π.χ. και
η ίδρυση του και συνδέεται με την ανακάλυψη του φραπέ. Ιδρυτές του ήταν οι Γερμανοί Αδόλφος Κλάιν και Τομας Μάιν.
Οι δύο εν λόγω ΠΑΟΚτσηδες αποτέλεσαν Νομάρχες της Θεσσαλονίκης και υμνούνται καθημερινά εως και σήμερα με την γνωστή
έκφραση ΚΛΑΪΝ ΜΑΪΝ !!!!!

postmankav wrote:...τα περι Π.Ουτσος !!!

Ο Πούτσος (427 π.Χ.–347 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ανθοπώλης από την Αθήνα, .......................

Μάλλον και εξ αυτής της ιδιότητάς του προήλθε και η μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενη έκφραση: "Στον π..τσο μου λουλούδια και γύρω-γύρω μέλισσες"............