Όχι άλλη ασφάλεια!

“M’ αυτά που γράφεις, θα μας κάνεις όλους να μετακομίσουμε, να φύγουμε από την Ελλάδα”, μου έγραψε ένας φίλος με αφορμή το editorial του προηγούμενου τεύχους, για την Κάρτα Θορύβου που πάνε να μας αναγκάσουν να πληρώσουμε γιατί δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους (και για να βγάλουν λεφτά κάποιοι ιδιώτες). Σήμερα το πρωί, εννιά Σεπτεμβρίου, μαθαίνω πως το κράτος μελετά νέα απόσυρση αυτοκινήτων, με όφελος ως και το 50% του τέλους ταξινόμησης.

Φυσικά και η κατάσταση της αγοράς αυτοκινήτου είναι από κακή ως τραγική, όπως όμως είναι και τόσων άλλων αγορών στην Ελλάδα. Προτεραιότητα για την χώρα είναι να αγοράσουν όλοι καινούργια αυτοκίνητα; Το περιτύλιγμα είναι και εδώ “η ασφάλεια των πολιτών και η προστασία του περιβάλλοντος”, μόνο που δεν αντέχει σε κριτική σκέψη. Όπως φαίνεται, μεγαλύτερη μείωση θα έχουν τα μεγάλα και ακριβά αυτοκίνητα, ό,τι ακριβώς χρειάζονται οι πολίτες μιας χώρας που τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο και οι άνεργοι πολλαπλασιάζονται καθημερινά. Έτσι κι αλλιώς, όσοι μπορούν να δώσουν σαράντα ή εβδομήντα χιλιάδες ευρώ για αυτοκίνητο, δεν έχουν ανάγκη από διευκολύνσεις. Κίνητρα για αγορά μοτοσυκλέτας είπατε; Σιγή ασυρμάτου εδώ. Αν πραγματικά ήθελαν να μειωθούν οι ρύποι και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής όλων στις μεγάλες πόλεις, οι μοτοσυκλέτες και τα σκούτερ μπορούν να βοηθήσουν πολύ περισσότερο: Ρυπαίνουν λιγότερο και μειώνουν στο ελάχιστο τους χρόνους μετακίνησης, κοστίζουν λιγότερο και σαν αγορά και σαν χρήση. Φυσικά, μην περιμένετε από το Ελληνικό κράτος να παραμερίσει το οικονομικό του συμφέρον για να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών του. Ή για παράδειγμα, να βελτιώσει τόσο τις συγκοινωνίες ώστε ούτε μοτοσυκλέτα να μην σκέφτεσαι να πάρεις για τις μετακινήσεις σου μέσα στην πόλη. Στο Παρίσι, για παράδειγμα, πρέπει να θέλεις ντε και καλά να οδηγήσεις μοτοσυκλέτα, αντί να πάρεις το μετρό που είναι παντού και σε πάει παντού.
Όχι πως στην αγορά της μοτοσυκλέτας τα πράγματα είναι πιο εύκολα, απλά είναι σε λίγο καλύτερη μοίρα από του αυτοκινήτου. Πολλές επιχειρήσεις κινδυνεύουν άμεσα. Φοβάμαι όμως πως μερίδιο για αυτή την κατάσταση έχουν και οι ίδιες οι επιχειρήσεις, αύξησαν τα τελευταία είκοσι χρόνια πολύ τα έξοδά τους, έτσι που να μην αντέχουν για πολύ αναδουλειές. Για να καταλάβετε ακριβώς τι εννοώ, θα πρέπει να συγκρίνετε τα μαγαζιά μοτοσυκλέτας σε όλο τον κόσμο με αυτά της Αθήνας, τουλάχιστον. Έχω πάει σε μαγαζιά σε όλο τον πλανήτη, από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ως την Ιαπωνία και την Αυστραλία, σε περιοχές πολύ ανεπτυγμένες μοτοσυκλετιστικά. Σε ΚΑΜΙΑ χώρα του κόσμου τα μαγαζιά μοτοσυκλέτας δεν είναι τόσο πολυτελή, τόσο μεγάλα και τόσο πολλά, καταλαμβάνοντας ολόκληρους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας. Όχι πως κάπου δεν μου αρέσει κιόλας αυτή η πρωτιά της Ελλάδας, άλλο είναι όμως ο εντυπωσιασμός ντόπιων και αλλοδαπών, και άλλο η βιωσιμότητα της αγοράς σε μια, δυό και τρεις κακές χρονιές. Πηγαίνετε σε χώρες που έχουν και βιομηχανία μοτοσυκλέτας και δείτε που είναι τα μαγαζιά, και πως είναι. Κάνουν κάτι λάθος οι Ιταλοί, οι Γερμανοί, οι Άγγλοι, οι Ιάπωνες, οι Αμερικάνοι και οι Αυστραλοί; Μπορεί, και μακάρι η πραγματικότητα να με διαψεύσει και η ελληνική αγορά μοτοσυκλέτας να ξαναγίνει σύντομα ανθηρή.
Μέσα σ’ όλα αυτά, θέλουν να μας βάλουν και πρόσθετο χαράτσι, τόσο με την κάρτα καυσαερίων όσο και με τα νέα τέλη κυκλοφορίας, που άγνωστο ακόμα πόσα θα είναι, γνωστό όμως ήδη ότι θα είναι αυξημένα. Συν το ΚΤΕΟ δικύκλων που μας έρχεται. Για το καλό μας, υποτίθεται. Είναι όμως έτσι; Άρχισα να το ψάχνω το θέμα, για να απαντήσω στο βασικό ερώτημα: Αν οι μοτοσυκλέτες περνούν από τεχνικό έλεγχο, θα είναι πιο ασφαλείς; Μην βιαστείτε να απαντήσετε, τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Θα μειωθούν τα ατυχήματα; Τι έχει συμβεί σε χώρες με πολύ αυστηρά ΚΤΕΟ; Όταν καλούνται να γνωμοδοτήσουν τα ίδια τα ΚΤΕΟ, η κατεστημένη άποψη είναι πως όσο περισσότεροι οι έλεγχοι, τόσο μεγαλύτερη η ασφάλεια. Είναι έτσι όμως; Τι λένε ανεξάρτητες μελέτες;
Σε πολλές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Μάλτα, η Ολλανδία και η Πορτογαλία, δεν υπάρχει επίσημος Τεχνικός Έλεγχος για τις μοτοσυκλέτες, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα και στην Ελλάδα. Στις χώρες που υπάρχει όμως, ακόμα και σε αυτές που εφαρμόζεται πολύ αυστηρά, ΔΕΝ παρατηρήθηκε μείωση των ατυχημάτων. Οι σοβαροί άνθρωποι, όπως οι Σουηδοί, που εφάρμοσαν αυστηρότατους και συχνούς ελέγχους, παρατήρησαν πως οι μοτοσυκλέτες ήταν τα πιο καλοσυντηρημένα οχήματα, κι έτσι διπλασίασαν τα διαστήματα ελέγχου, από κάθε χρόνο σε κάθε δύο χρόνια, μετά τα πρώτα τέσσερα από καινούργια. Οι Νορβηγοί, παρατήρησαν το ίδιο, κι ακόμα περισσότερο, είδαν πως όταν έκαναν πολύ πιο αυστηρά τα ΚΤΕΟ απ’ ό,τι ήταν, διαπίστωσαν μεν περισσότερες ελλείψεις, αλλά ο στόχος, η μείωση των ατυχημάτων, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά τα ατυχήματα αυξήθηκαν κιόλας σε σχέση με πριν! Μια πιθανή αιτία είναι πως οι οδηγοί πίστεψαν πως αφού το όχημά τους πέρασε επιτυχώς τον Τεχνικό Έλεγχο, είναι και πιο ασφαλές.
Σκοπός του Τεχνικού Ελέγχου είναι να αυξήσει την ασφάλεια και για μας που καβαλάμε τις μοτοσυκλέτες, αλλά και για τους γύρω μας, έτσι δεν είναι; Ας παρακολουθήσουμε τώρα μια καινούργια μοτοσυκλέτα, από την στιγμή της πώλησής της. Βγαίνει στο δρόμο, και ο πρώτος κρατικός έλεγχος είναι μετά από τέσσερα χρόνια. Μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια, συντηρούμε την μοτοσυκλέτα στα κατάλληλα συνεργεία, ή και μόνοι μας. Κάθε βλάβη που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη αποκαθίσταται άμεσα. Μιλάμε φυσικά για την πλειοψηφία των αναβατών, που καταλαβαίνουν πολύ καλά πως η ασφάλειά τους εξαρτάται άμεσα από την καλή κατάσταση της μοτοσυκλέτας τους. Πόσο πιθανό είναι να συμπέσει μια επικίνδυνη για την ασφάλεια βλάβη με την ημέρα εξέτασης της μοτοσυκλέτας από το ΚΤΕΟ; Πόσο πιθανό, κι αναρωτηθείτε ο καθένας για τον εαυτό του, είναι να πούμε “ευτυχώς που πήγα στο ιδιωτικό ΚΤΕΟ και μου βρήκαν πως το σωληνάκι του εμπρός φρένου ήταν κομμένο, δεν το είχα καταλάβει, με έσωσαν οι άνθρωποι, χαλάλι τα λεφτά που τους έδωσα”; Έτσι, για την συντριπτική πλειοψηφία των μοτοσυκλετιστών που συντηρούν τη μοτοσυκλέτα τους όπως η κοινή λογική ορίζει, ο πρόσθετος έλεγχος δεν είναι παρά μπελάς και οικονομική επιβάρυνση. Οι μοτοσυκλετιστές έχουν πολύ πιο άμεση επαφή και κατανόηση του οχήματός τους, οπότε το συντηρούν και καλύτερα. Είναι και θέμα περηφάνιας. Δεν χρειάζονται την γνώμη ειδικά εκπαιδευμένου τεχνικού για να τους πει πως το πίσω τους αμορτισέρ τα έχει παίξει. Το καταλαβαίνουν σε κάθε στροφή, σε κάθε λακκούβα.
Στην Γερμανία, εταιρεία που έχει πάνω από 500 ΚΤΕΟ και εξειδικεύεται στις αναλύσεις ατυχημάτων (DEKRA) εξέτασε 700 μοτοσυκλέτες μετά από ατύχημα, διαχωρίζοντας τα ευρήματα σε σχετικά με το ατύχημα ή όχι. Μόνο στο 8% παρατηρήθηκαν ελλείψεις που θα μπορούσαν να έχουν σχέση με το ατύχημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές οι ελλείψεις αφορούσαν τα ελαστικά: Το βάθος του πέλματος ήταν στο όριο, το ελαστικό ήταν ελαττωματικό ή οι πιέσεις λάθος. Αποδεικνύεται έτσι το μόνο αυτονόητο: Υπεύθυνος για την ασφάλεια είναι ο ίδιος ο αναβάτης, και ο μόνος που μπορεί να κάνει κάτι, άμεσα. Ποιος θα περιμένει δύο ή τέσσερα χρόνια για να κοιτάξει τα λάστιχά του; Έλεος. Επιπλέον, η μελέτη MAIDS που εξέτασε διεξοδικά ένα δείγμα 921 ατυχημάτων μοτοσυκλέτας από πέντε χώρες της ΕΕ, βρήκε μόνο τρεις περιπτώσεις (0,3%) όπου η κατάσταση της μοτοσυκλέτας ήταν “πρωτεύων παράγοντας” του ατυχήματος. Ας σημειωθεί πως δύο από τις χώρες (Γαλλία και Ολλανδία) δεν έχουν ΚΤΕΟ για μοτοσυκλέτες, κάτι που δεν φαίνεται να αύξησε το ποσοστό. Σε κάθε περίπτωση, είναι τόσο χαμηλό που δεν δικαιολογεί την θεσμοθέτηση Τεχνικού Ελέγχου. Ως πιο ευάλωτοι, οι μοτοσυκλετιστές έχουν μάθει να ελέγχουν τα κρίσιμα συστήματα της μοτοσυκλέτας τους, που είναι και πολύ πιο εύκολα προσβάσιμα από των αυτοκινήτων. Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης το έχει ο ίδιος ο αναβάτης. Φυσικά, σε πρώτη φάση ο κατασκευαστής πρέπει να φτιάχνει μια μοτοσυκλέτα που δεν θα κρύβει εκπλήξεις, και σε δεύτερη, ο αντιπρόσωπος να οργανώνει και να επιβλέπει αξιόπιστα συνεργεία που ο μοτοσυκλετιστής θα εμπιστεύεται. Όταν αυτό το τρίπτυχο αναβάτης – κατασκευαστής – συνεργείο λειτουργεί, κανένα ΚΤΕΟ δεν χρειάζεται. Εδώ ας μην ξεχνάμε πως βασικοί παράγοντες της ασφάλειας αναφέρονται και στον ΚΟΚ, οπότε – εντελώς θεωρητικά μιλώντας, έ; - και όσοι είναι επιφορτισμένοι με τον έλεγχο των παραβάσεων του ΚΟΚ θα μπορούσαν να συμβάλλουν πολύ θετικά στην ασφάλεια όλων μας. Υπόσχομαι πως θα φιλήσω τα λάστιχα του πρώτου τροχαίου που θα με σταματήσει για έλεγχο και θα ελέγξει τα λάστιχά μου, υποδεικνύοντάς μου πως χρειάζονται αλλαγή. (Αφού βέβαια πρώτα κοιτάξω αν τα δικά του λάστιχα είναι εντάξει!). Ε, τώρα, για κείνον που θα με σταματήσει γιατί παρατήρησε πως το λαμπάκι του στοπ μου είναι καμένο, κι ανησύχησε μην με εμβολίσει κανένας από πίσω, τι να πω, στα κονίσματα θα τον βάλω. Από την στιγμή όμως που μας φορτώνουν με Κάρτα Θορύβου επειδή δεν μπορούν να ελέγξουν και να πιάσουν τους παραβάτες, μην περιμένετε θαύματα (όπως το να κάνουν τη δουλειά τους). Απλά να θυμόμαστε πως εμείς οι ίδιοι είμαστε οι πρώτοι και μοναδικοί υπεύθυνοι για την ασφάλειά μας. Γιατί δεν είδα και πουθενά γραμμένο πως αν περάσεις από ΚΤΕΟ, και μετά έχεις ατύχημα από βλάβη που διέφυγε του ελέγχου, θα σου πληρώσει κανείς τα σπασμένα σου κόκαλα...